همه ما بارها اسم شن یا ماسه را شنیده ایم اما آیا فرق بین آنها را می دانید یا فکر می کنید اصلا تفاوتی بین شان وجود ندارد؟! در مهندسی عمران تفاوت شن و ماسه به خوبی و دقیق شناخته می شود و همین موضوع در خرید شن و ماسه خود را نشان می دهد. هر چه شناخت از اینها بیشتر باشد یعنی مهندس به اصول فنی کار آگاه تر بوده و خرید بهتر و دقیق تری هم انجام می دهد.
در این مقاله می خواهیم فرق بین شن و ماسه را بررسی کنیم. اما قبل از آن بهتر است مختصر تعریفی از این مواد داشته باشیم.
در عامیانه شن همان سنگریزه های کوچکی هست که از خرد شدن سنگ ها ساخته می شود. شن در کنار رودخانه ها، در کوه ها به وفور یافت می شود. در مهندسی عمران شن از ریگ کوچکتر و از ماسه اندکی درشت تر است و بر اساس ASTM در علم مهندسی عمران سنگدانه های کوچکتر از 75 میلی متر و درشت تر از 4.75 میلی متر را شن می گویند.
ماسه اما سنگریزه های خردتر از شن هست و بر اساس طبقه بندی ASTM در مهندسی عمران، سنگدانه های ریزتر از 4.75 میلی متر و درشت تر از 0.075 میلی متر را ماسه نام گذاری کردند. ماسه ها هم اغلب در بستر و سواحل دریاها و رودخانه ها وجود دارند هر جا که دریا هست ساحل هست و هر جا که ساحل باشد ماسه آنجا را دربرگرفته است.
حالا با این تعریف ساده از اندازه شن و ماسه هم مطلع شدیم و می توانیم درباره انواع این مصالح که همانا اجزای اصلی تشکیل دهنده بتن بوده و در مواد اولیه صنعت ساخت و ساز پرکاربرد هستند صحبت کنیم.
خوب است بدانید در صنعت ساختمان سازی از انواع ماسه و شن استفاده می شود که بر اساس منبع، شکل ظاهری و اندازه دانه آن و کاربردشان به دسته های زیر تقسیم می شوند.
بخوانید مناسب ترین شن و ماسه برای ساخت و ساز ،شما کدام است ؟
استفاده از استانداردهای ملی و بینالمللی در انتخاب و استفاده از شن و ماسه امری اساسی است. توصیه میشود که در انتخاب مواد ساختمانی از استاندارد شن و ماسه مطمئن شوید. بهترین عملکرد و کیفیت سازه را فقط با رعایت استانداردها میتوان به دست آورد.
یکی از اصطلاحات مهم در حوزه شن و ماسه، اندازه ذرات است. ماسه معمولاً دانههای درشتتری دارد، در حالی که شن دانههایی با اندازه کوچکتر دارد. اما این موضوع بستگی به استانداردها و نیازهای پروژه دارد.
واژه "دانه" در اینجا به اندازه ذرات اشاره دارد. شن معمولاً دانههایی با اندازه بزرگتر دارد که میتواند مناسب برای برخی از ساختارهای سنگین باشد. اما ماسه با دانههای کوچکتر ممکن است در پروژههای سبکتر مؤثرتر باشد.
تفاوتهای اساسی میان شن و ماسه به اندازه، نوع مواد و کاربردها برمیگردد. در اینجا به برخی از این تفاوتها پرداخته خواهد شد:
از جمله ویژگیهای شن و ماسه میتوان به مقاومت در برابر فشار، پایداری شیمیایی، و قابلیت پردازش در تولید بتن اشاره کرد. توجه به این ویژگیها در انتخاب مواد ساختمانی امری حیاتی است.
هر پروژه ممکن است با چالشها و مشکلاتی مواجه شود. در اینجا به راهکارها و راهحلهایی برای حل مشکلات مرتبط با شن و ماسه اشاره خواهد شد.
ماسه طبیعی: این ماسه به طور طبیعی از بستر رودخانه یا دریا استخراج می شود.
ماسه شسته: این ماسه از الک کردن ماسه طبیعی و شسته شدن به وسیله دستگاه کلاسیفایر به دست می آید. به این نوع ماسه ماسه دو بار شور هم می گویند که مخلوطی از خاک و ماسه است.
ماسه شکسته: این نوع ماسه در سازهای مختلفی تولید می شود. تیز گوشه هست و از آسیاب کردن سنگ های معدنی به دست می آید.
شن طبیعی: این نوع شن در بستر رودخانه و در کوه ها وجود دارد و استخراج می شود.
شن شسته: در طی فرایندی طبیعی یا صنعتی انواع سنگ خرد شده و شن شسته تولید می شود. خرید شن شسته این خوبی را دارد که حاک و مواد آلی را از شن جدا می کنند.
شن شکسته بادامی: این شن باید در سایز 12 تا 25 میلیمتر باشد.
شن شکسته نخودی: این شن باید در سایز 6 تا 12 میلیمتر تولید شود.
حتما تا اینجای مطلب متوجه تفاوت شن و ماسه طبیعی و تولیدی صنعتی شده اید. لازم به ذکر هست که در تولید آنها باید استانداردهایی هم رعایت شود.
کنترل کیفی در تولید این مصالح ساختمانی ضروری باید لحاظ شود و باید طبق استانداردهای زیر باشد
استاندارد ملی ایران
استاندارد آزمایش مواد ریزتر از 75 میکرومتر
مقاومت در برابر ساییدگی سنگدانه
مقاومت در برابر سولفاته شدن سنگدانه
دانه بندی مصالح سنگی ریز و درشت
دانه های سست و کلوخه های رسی
ناخالصی های آلی سنگدانه های ریز مصرفی در بتن
مقدار کل رطوبت قابل تبخیر به واسطه خشک کردن
بررسی ذرات سبک
تعیین نمک کلریدی محلول در آب
تعیین سولفات محلول در آب
بررسی دانه های پهن و دراز در سنگدانه های درشت
حالا که می دانید شن و ماسه را می توان در صنعت تولید کرد حتما برایتان سوال شده که خب شن و ماسه را چطور تولید می کنند؟
وقتی در معدن انفجار ایجاد می کنند سنگ کوهی خالص حاصل از انفجار یا حاصل از خرد شدن به وسیله چکش بیل مکانیکی بعد از بارگیری در معدن با کامیون به اول خط تولید کارخانه حمل شده و داخل قیف هاپر تخلیه می شود.
مواد تخلیه شده در داخل قیف به وسیله فیدر زنجیری به درون سنگ شکن کارخانه موسوم به فکی هدایت می شود و بعد از خرد شدن اولیه به ابعاد حدود 20 تا 30 سانتیمتر تغییر سایز داده می شود. حالا این سنگ دانه ها را به وسیله نوار نقاله به درون سنگ شکن مرحله بعدی که نامش کوبیت هست هدایت می کنند و دوباره خرد می شود تا به ابعاد شن و ماسه قابل استفاده و مصرف درآید.
شن ها و ماسه های حاصل از این بخش برای جداسازی به سمت سرند سه طبقه هدایت شده و محصولات شن نخودی، شن بادامی، شن اورسایز و ماسه شکسته از هم جدا می شوند. و از طریق نوار نقاله های جمع آوری به دپوی محصولات برده می شوند. در آخر هم محصول نهایی به وسیله لودر بارگیری شده به بازارهای مصرف حمل می شود.
احتمالا با خواندن تیتر می پرسید اصلا شن و ماسه کوهی چیست؟
کارشناسان حوزه معدن بر این اعتقادند که باید جلوی آسیب رساندن به بستر رودخانه ها را گرفت و به سمت تولید شن و ماسه کوهی رفت. همانطور که می دانید کشور ما دچار کم آبی است و بهره برداری از ماسه و شن بستر رودخانه ها دیگر به صرفه محیط زیست ما نیست.
شن و ماسه کوهی کیفیت بالایی دارند اما هزینه استخراج سنگ کوهی و تولید ماسه و شن از آن بسیار بالاست اما کیفیت شن وماسه تولید شده از سنگ کوه نسبت به شن و ماسه بستر رودخانه بالاتر است و برای تولید آسفالت هم مناسب تر است.
اصلاح شن و ماسه مخلوط از ترکیب ماسه دو بار شور و شن حاصل می شود که برای ساخت بتن از آن استفاده می کنند.
در این نوشتار با تعریفی اصولی از مصالح ماسه و شن از تفاوت شن و ماسه سخن گفتیم و توصیه می کنیم که هنگام خرید شن و ماسه به استانداردهای کیفی و فنی آنها دقت کنید. اگر هم برای خرید مصالح به راهنمایی بیشتری نیاز داشتید می توانید با تیم اوسا تماس بگیرید تا بهترین خدمت را به شما ارائه دهیم.