رودوزی چیست ؟ و به چه چیزایی نیاز دارد ؟

رودوزی

 

رودوزی به دوختن نخ ها روی انواع پارچه ساده یا طرح دار یا چرم میگویند که با ابزار مختلفی انجام میشود.رودوزی جز هنرهای اصیل و قدیمی و زیبای ایران است که توجه هر کسی را به خودش جلب میکند از رودوزی برای تزئین کردن پارچه ها و پوشاک استفاده میشود رودوزی را روی پیراهن کمربند دستار و جانماز سجاده پرده رومیزی روبالشتی و رو تختی انجام میشود.نقش های مختلفی را روی پارچه ترسیم میکنند مثل نقش های گیاهی حیوانی و انسانی و اشیاء منظره های طبیعی و این نقش ها در هر قوم متفاوت است.و از ارایه های متفاوتی مثل پولک مهره پیله سکه و ... استفاده میشود.

بعضی اوقات این نقش ها کل پارچه را در بر میگیرد و یا فقط در حاشیه پارچه ترسیم میشود.

این هنر باعث پرورش قدرت ابتکار و نواوری میشود باعث ارامش بخشیدن به روح میشود.

بخوانید برای وارد شدن به شغل خیاطی مردانه باید چه چیزایی را دارا باشیم ؟

 

وسایل موردنیاز رودوزی

 

پارچه،سوزن،نخ،قلاب،انگشتانه،قیچی،کارگاه رودوزی،قطعات تزئینی مثل سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی،مروارید،آیینه های کوچک،قیطان،سکه های تزئینی و...

 

نخ

 

رودوزی با نخ ابریشمی پنبه و پشمی

رودوزی با نخ فلزی یا همان ملیله

 

انواع

 

نخ های دمسه که به شکل کلاف های کوچک وجود دارد که شش لا است و دارای رنگ های متنوع است.

نخ ملیله نخی فلزی که دارای رنگ طلایی و نقره ایی است ‌و حالت ارتجاعی دارد

 

نخ سرمه

 

لوله ایی ساده

به شکل لوله ایی و فشرده وجود دارد

 

الماسی

تابیدن آن به صورت مربعی است

 

بلورسنت

شکل لوله ایی ظریف با کیفیت تر و ضخیم تر و حالت ارتجاعی کمتر دارد.

 

نخ کوک

نخی نازک و ضعیف که به راحتی کنده شده و به پارچه آسیب نمیزند و برای نشانه گذاری کردن روی پارچه استفاده میشود.

 

سوزن ها

 

بیوتین

دارای طول متوسط است و برای دوختن پارچه هایی با ضخامت زیاد استفاده میشود

 

سوزن منجوق دوزی

این سوزن نازک و ظریف است و به راحتی میتوان دانه های منجوق را از داخل آن عبور داد

 

طرح رودوزی

 

طرح شکسته

این طرح ها از به هم پیوستگی خط های مستقیم و شکسته تشکیل میشود

 

طرح گردان

طرحی که از به هم پیوستن خط های منحنی تشکیل میشود

 

انگشتانه

 

وسیله ایی است برای جلوگیری کردن از آسیب رساندن به انگشت به دلیل اینکه سوزن فشار به انگشت وارد میکند.انگشتانه فلزی پلاستیکی و چرمی وجود دارد.

 

کارگاه رودوزی

 

وسیله ایی است برای اینکه هنگام کار با پارچه بتوان آن را صاف نگه داشت و دوخت را روی آن انجام داد

 

کارگاه گرد

 

دو قاب دایره ایی دارد که دایره کوچکتر داخل دایره بزرگتر قرار میگرد و پیچی روی دایره بزرگتر وجود دارد وقتی پارچه مورد استفاده نرم و لطیف باشد مثل ساتن و حریر  روی سطح پارچه را با کاغذ میپوشانند بعد داخل کارگاه میگذارند

 

کارگاه مستطیل

 

برای کارهای بزرگتر استفاده میشود و روی یک پایه قرار می گیرد که ارتفاع آن قابل تغییر است.

 

 برای تولید انواع رودوزی ها باید به مراحل زیر توجه شود 

 

* باید زمینه‌ی رودوزی را  که امکان دارد از جنس پارچه یا چرم باشد در اندازه‌ی مناسب تهیه شود

*متناسب با جنس پارچه، بافت و اندازه‌ی آن  زمینه ی کار ، طرح و نقش موردنظر را نقش میبندند

*طرح موردنظر  یا ساختار کلی را بر روی پارچه ی رودوزی  پیاده می‌کنند.

* ابزار و ارایه های مناسب را با توجه به نوع رودوزی انتخابی (پته‌دوزی، چشمه‌دوزی، سکه‌دوزی و...)  آماده می‌کنند.

لازم است بدانید در برخی از رودوزی‌های سنتی پس از انتخاب طرح موردنظر  و پیاده کردن آن روی پارچه برای جلوگیری از کشیدگی پارچه آن را در کارگاه  به‌صورت صاف و یکدست قرار داده و از هر طرف میکشند تا محکم و صاف شود

 

انواع رودوزی

 

*دوختن روی پارچه

*سرمه دوزی و ملیله دوزی

*پته دوزی

*گلابتون دوزی

 

نمونه های معروف رودوزی نمونه ایی که زمینه پارچه را با نخ های فلزی تزیین میکنند و این کار باعث میشود پارچه بیشتر جلوه کند مثل ملیله دوزی و گلابتون دوزی

نمونه دیگر از نخ های فلزی استفاده میکنند و تار و پود پارچه را کمی شل کرده و نخ های فلزی رل از زیر آن رد میکنند

به دلیل اینکه شمارش تعداد تار و پود پارچه های ظریف بافت مشکل است ،  برای ایجاد آسانی  در کار شمارش نخ های تارو پود از پارچه های درشت بافت که تار و پود آنها از یکدیگر فاصله دارند و قابل نخ کش شدن هستند ( مثلاً تور شماره دوزی ) استفاده می کنند .

نمونه دیگر به همراه نخ های فلزی از تزئینات دیگر مثل مروارید و سکه و آیینه های کوچک و منجوق استفاده میشود مثل مروارید دوزی پولک دوزی سکه دوزی

 

پته دوزی

 

دراین نوع رودوزی نقش های گیاهی حیوانی را سراسر پارچه میدوزند برای تزئین کردن رومیزی پرده پشتی جانماز سجاده استفاده میشود.شکل ظاهری پارچه پشمی در رنگ های قرمز شیری نارنجی سبز وجود دارد نقش هایی مثل گل های چندبر پرندگانی مثل طوطی عقاب طاووس و بلبل دوخته میشود

 

منجوق دوزی

 

وسیله های موردنیاز سوزن قلاب قیچی و انگشتانه و پارچه و نخ و صابون و ارایه های تزئینی است

 

سرمه دوزی

 

برای دوختن این نوع رودوزی از پارچه ترمه برای زمینه کار استفاده میکنند. استفاده از ترمه به این دلیل است چون در دوره صفویه و قاجاریه به وفور استفاده می‌شده و رایج بوده‌است  و دلیل بعدی اینکه پارچه باید ضخامت و مقاومت لازم را برای دوختن سرمه و تحمل سنگینی بعد آن داشته باشد و دچار چروک در سطح خود نگردد. اگر پارچه ترمه ضخامت لازم را نداشت با استفاده از آستری این ضخامت را ایجاد میکنند. علاوه بر ترمه، از پارچه‌های مخمل و کتان نیز به عنوان زمینه کار رودوزی میتوان استفاده کرد.

 

پولک دوزی

 

بیشتر برای لباس زنان و کودکان استفاده میشود و برای لبه های دامن پیراهن سرآستین بکار میرود.

 

این شغل نیز همانند مشاغل دیگر میتواند مشکلاتی را برسر راه تولیدکننده ایجاد کند مثل نداشتن بازارچه سنتی برای ارائه محصولات و اینکه مواد اولیه مرغوب و مناسب کم است و مشتری ها همیشگی و دائمی نیستند و با وجود تولید انبود محصولات  خریداری وجود ندارد و این مسئله باعث از بین رفتن انگیزه تولیدکنندگان میشود و این باعث نارضایتی تولید کنندگان میشود بنابراین امیدواریم برای رونق بخشیدن به  کسب و کار این افراد حداقل کار ممکن که اختصاص دادن بازارچه ایی برای ارائه محصولات این افراد کارآفرین است چشم پوشی نشود‌.